Σημαντικά στοιχεία εργασίας για τις θεσσαλικές πόλεις από την καθηγήτρια του ΑΠΘ κ. Χαστάογλου
Ενέργειες για την κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου στην Θεσσαλία ξεκίνησαν το 1881, αλλά η οριστική σύμβαση ανάμεσα στον Θεόδωρο Μαυρογορδάτο, τραπεζίτη από την Κωνσταντινούπολη, και το ελληνικό κράτος υπεγράφη το 1882, επί πρωθυπουργίας Τρικούπη
Οι σιδηρόδρομοι ήταν
το πρώτο μεγάλο έργο, που υλοποιήθηκε με εντυπωσιακή ταχύτητα, στη Θεσσαλία από το 1882 μέχρι το 1886, και η λειτουργία του ανέτρεψε την προηγούμενη ιεραρχία του οικιστικού δικτύου.
Ο Βόλος έγινε η προσιτή διέξοδος ολόκληρης της θεσσαλικής ενδοχώρας προς τη θάλασσα.
Αυτή η ιδιαίτερα προνομιακή θέση του διατηρήθηκε έως το 1908, οπότε εγκαινιάστηκε η σιδηροδρομική σύνδεση Λάρισας-Πειραιά που ενοποίησε οικονομικά τον εθνικό χώρο και επαναπροσανατόλισε την κίνηση της περιοχής προς τη νότια Ελλάδα.
Πρόκειται για στοιχεία εργασίας της καθηγήτριας στο ΑΠΘ κ. Χαστάογλου, με την οποία επιχειρείται να δοθεί το προφίλ των θεσσαλικών πόλεων πριν και μετά το 1881.
Ενέργειες
Ενέργειες για την κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου στην Θεσσαλία ξεκίνησαν το 1881, αλλά η οριστική σύμβαση ανάμεσα στον Θεόδωρο Μαυρογορδάτο, τραπεζίτη από την Κωνσταντινούπολη, και το ελληνικό κράτος υπεγράφη το 1882, επί πρωθυπουργίας Τρικούπη.
Το δίκτυο περιέλαβε δύο γραμμές πλάτους ενός μέτρου (σε αντίθεση με τις διεθνείς προδιαγραφές για κανονικό πλάτος 1,43 μ.), που διέσχιζαν τις δύο μεγάλες πεδιάδες της Θεσσαλίας με κεφαλή το λιμάνι του Βόλου: τη γραμμή Βόλου-Βελεστίνου-Λάρισας (65 χλμ.) και τη γραμμή Βελεστίνου-Φαρσάλων-Καρδίτσας-Τρικάλων-Καλαμπάκας (147 χλμ.).
Η κατασκευαστική εταιρεία του Μαυρογορδάτου ανέλαβε όλες τις δαπάνες για τις μελέτες, τις σχεδιαγραφήσεις, την εκτέλεση τεχνικών έργων, καθώς και τις απαλλοτριώσεις οικοπέδων.
Την τεχνική εποπτεία είχαν οι μηχανικοί Evaristo de Chirico και Armand Hennebert, ενώ το 1882 εκλήθη από την Πόλη ο μηχανικός Delaporte που επιμελήθηκε την κατασκευή αποβάθρας στον Βόλο για την εκφόρτωση των υλικών κατασκευής των σιδηροδρόμων.
Η κατασκευή του έργου ανατέθηκε στην εργολαβική εταιρεία Ε. de Chirico & Co, και η τεχνική μελέτη του δικτύου, των κτιριακών εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού του συντάχθηκε από τους Α. Hennebert και C. Abrami.
Τα κτίρια των σταθμών, φυλακίων, αποθηκών και άλλων συναφών χώρων ακολούθησαν τα τυποποιημένα πρότυπα που εφαρμόζονταν στη δυτική Ευρώπη την εποχή άλλωστε, παρόμοια κτίσματα συναντούμε σε σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις που υλοποιήθηκαν την ίδια περίοδο από ευρωπαϊκές εταιρείες στον βορειοελλαδικό χώρο.
Βόλος-Λάρισα
Το 1884, αναφέρει η καθηγήτρια, εγκαινιάστηκε το τμήμα της γραμμής Βόλος-Λάρισα και ανεγέρθηκε σιδηροδρομικός σταθμός του Βόλου, που ήταν ο σημαντικότερος του δικτύου, καθώς και εκείνος της Λάρισας.
Τα υπόλοιπα τμήματα παραδόθηκαν σταδιακά μέχρι το 1886, οπότε κατασκευάστηκαν οι σταθμοί, Τρικάλων και Καρδίτσας, καθώς και άλλοι μικρότεροι σταθμοί του δικτύου.
Γενικά, οι σταθμοί τοποθετήθηκαν στην περίμετρο των υφισταμένων πόλεων, με εξαίρεση εκείνον στον Βόλο, ο οποίος τοποθετήθηκε πάνω στην παραλία ανάμεσα στην παλιά και τη νέα πόλη.
Το 1895 λειτούργησε το ατμοκίνητο τραίνο που ένωνε τον Βόλο με τα Λεχώνια (γραμμή πλάτους 0,60 μ.) που επεκτάθηκε το 1903 μέχρι τις Μηλιές (με συνολικό μήκος 28 χλμ.).
Η γραμμή αυτή εξυπηρετούσε ως τροχιόδρομος και τη συγκοινωνία της πόλης του Βόλου.
Παράλληλα σημαντικές ενέργειες καταγράφονται για τη βελτίωση του απαρχαιωμένου οδικού δικτύου της Θεσσαλίας.
Μέχρι το 1885 οι μηχανικοί της Γαλλικής Αποστολής Δημοσίων Έργων είχαν ετοιμάσει μελέτες που περιελάμβαναν πρακτικά όλο το οδικό δίκτυο, όπως τις οδούς Άρτας-Τρικάλων (160 χλμ.), Λάρισας-Τεμπών (60 χλμ.), Λάρισας-Λαμίας (125 χλμ.), Λάρισας-Αγιάς (47 χλμ.),Λάρισας-Τιρνάβου (17χλμ.),Λάρισας-Τρικάλων (62 χλμ.), Βόλου-Λάρισας (20 χλμ.), Βόλου-Πηλίου (120 χλμ.), Βόλου-Βελεστίνου-Αλμυρού-Νέας Μιτζέλας-Στυλίδας (140 χλμ.), Καλαμπάκας-Μαλακάσας (27 χλμ.), Μπαμπά-Αμπελάκια (27χλμ.) και Τρικάλων-Καρπενησίου (120 χλμ.).
Κέντρο του οδικού δικτύου αναδεικνύεται η Λάρισα, αν και η κατασκευή του έμελλε να ολοκληρωθεί αργότερα και με μεγάλες υστερήσεις.