Στοιχεία εργασίας η οποία έχει αποσπάσει τον έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών
Πρώτα έμπαιναν στο χορό όχι οι ψηλότερες, αλλά οι μεγαλύτερες στην ηλικία. Το τραγούδι το άρχιζαν οι μεγαλύτερες και το επαναλάμβαναν οι μικρότερες.
Από τα Φώτα μέχρι την Κυριακή της Τυρινής (τρανής αποκριάς), βγαίνοντας οι Καραγκούνηδες από την
εκκλησία με τα καλά τους ρούχα και πλημμυρισμένη την ψυχή τους από ανέκφραστη χαρά, άρχιζαν να τραγουδούν και να στήνουν το χορό στο προαύλιο της εκκλησίας ή το σεργιάνι και βούιζε όλο το χωριό. Στους χώρους, που χόρευαν, δίνονταν η ευκαιρία στους νέους να διαλέξουν τις καλές τους και οι μεγαλύτεροι τις νύφες για τα παιδιά τους. Ήταν και χώροι νυφοδιαλέγματος, νυφοπάζαρα. Πρόκειται για στοιχεία εργασίας του εκπαιδευτικού Ζήση Τζιαμούρτα, η οποία έχει αποσπάσει τον έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών και φέρει τον τίτλο «Λαογραφική Πινακοθήκη των Καραγκούνηδων».
Η νύφη
Από την ευλυγισία της Καραγκούνας ή το τραγούδι της ή το παρουσιαστικό της διαλέγονταν η νύφη. Ήταν επίσης, σύμφωνα με τον ίδιο, καλές ευκαιρίες να συγκεντρώνονται χωρίς φόβο από τους τούρκους οι Καραγκούνηδες. Με τη δικαιολογία ότι συνόδευαν οι άντρες τα κορίτσια τους ή τις γυναίκες τους, που έπαιρναν μέρος στο χορό, γίνονταν κρυφές συναντήσεις, όπου συζητούσαν με ιδιαίτερο καημό τα προβλήματά τους.
Τα τραγούδια τ' αποκριάτικα τα τραγουδούσαν και τα χόρευαν σ' όλα τα Καραγκούνικα χωριά γυναίκες παντρεμένες και ανύπαντρες με ξεχωριστή χαρά ανά κύκλους 20-30 στη σειρά. Πρώτα έμπαιναν στο χορό όχι οι ψηλότερες, αλλά οι μεγαλύτερες στην ηλικία. Το τραγούδι το άρχιζαν οι μεγαλύτερες και το επαναλάμβαναν οι μικρότερες. Ο ίδιος στην εργασία παραθέτει αποκριάτικα τραγούδια, όσα μπόρεσε να βρει, γιατί ο οδοστρωτήρας τής μηχανικής ζωής και τα σύγχρονα μέσα διασκεδάσεως απομάκρυναν και τους Καραγκούνηδες από τις κοινωνικές εμφανίσεις της Αποκριάς, διευκρινίζει ο συγγραφέας.
Νηστεία
Η Μ. Σαρακοστή, αναφέρεται στην ίδια εργασία, προ του Πάσχα, ήταν μια μεγάλη περίοδος νηστείας, προσευχής και πνευματικής περισυλλογής και ασκούσε με τον πλούσιο λατρευτικό και υμνολογικό πλούτο τεράστια μορφωτική επίδραση στους θρησκευόμενους Καραγκούνηδες. Πριν εισέλθουν στο πέλαγος της Μ. Σαρακοστής, που δεν θα είχαν ούτε γάμους, ούτε χορούς και πανηγύρεις αισθάνονταν την ανάγκη να διασκεδάσουν, να τραγουδήσουν και να χορέψουν.
Γι' αυτό και το Τριώδιο, διευκρινίζει ο εκπαιδευτικός, το απαντούσαν με ντουφεκιές, για να απομακρυνθούν τα κακά πνεύματα, που απειλούν πάντοτε επικίνδυνα τις προσπάθειες των ανθρώπων, για να έχουν χαρά και υγεία. Μετά την πρώτη εβδομάδα, που λέγεται απόλυτη, επιτρέπονταν τα πάντα, και τη δεύτερη, που λέγεται κρεατινή με την τσικνοπέμπτη, την τρίτη εβδομάδα προ της Τυρινής είχαν τραγούδια, χορούς, πειράγματα, αστειολογήματα, μεταμφιέσεις και ποικίλα έθιμα, που φανέρωναν την βαθύτερη ροπή της ψυχής για χαρά και ευτυχία. Είχαν το γαϊτανάκι, την αρκούδα, τους μασκαράδες, τα τούμπανα, που χωρίς αυτά Αποκριά δεν γίνονταν.
Τελετές
Είχαν τα Καρναβάλια. Πολλά από τα παραπάνω, τονίζει ο ίδιος, έχουν την καταγωγή τους από τις οργιαστικές τελετές και πομπές των Διονυσιακών εορτών. Αρχικός σκοπός των μεταμφιέσεων, των κροτίδων και ρουκετών, της φωτιάς και των κουδουνιών ήταν η αποφυγή των κακών πνευμάτων. Από την πρώτη εβδομάδα των Απόκρεω πίστευαν οι Καραγκούνηδες πως οι ψυχές των πεθαμένων απολύονται και βγαίνουν στον απάνω κόσμο. Γι' αυτό είχαν ημέρες αφιερωμένες στους νεκρούς, που είναι τα λεγόμενα ψυχοσάββατα, για να συχωρεθούν οι πεθαμένοι και επισκέπτονταν στους τάφους τα προσφιλή τους πρόσωπα και μοίραζαν στους ναούς τα κόλλυβα, πράγμα που φανερώνει τη σχέση ανάμεσα στη στρατευόμενη και θριαμβεύουσα εκκλησία, όπως δογματικά εξηγεί ο Χριστιανισμός. Την Κυριακή της Τυρινής, που την έλεγαν οι Καραγκούνηδες Μεγάλες Αποκριές μετέβαιναν στην εκκλησία με τα γιορτινά τους ρούχα τα καλά, όπως τα έλεγαν, καταλήγει ο συγγραφέας – εκπαιδευτικός.